دستگاه بارکد خوان نوعی سیستم اسکنکنندهی اطلاعات محصولات است که امروزه در فروشگاههای مختلفی مورد استفاده قرار میگیرد. طریقه استفاده از بارکدخوان بسیار ساده میباشد. چنانکه کافیست دستگاه موردنظر را بر روی صفحه بارکد محصولا قرار دهید تا بهراحتی تمامی اطلاعات محصول اعم از قیمت، تاریخ تولید و انقضا، نوع محصول، برند سازنده و...، به سیستم رایانهای فروشگاه منتقل گردد.
بارکدها از مجموعهای از خطوط میلهای و ارقام سیاه رنگ چاپشده بر روی زمینهای سفید، تشکیل میشوند. باتوجه به فراگیری درج بارکد بر روی محصولات غذایی و صنعتی مختلف، بایستی اشاره داشت که علاوه بر هایپرمارکتها و فروشگاههای زنجیرهای، کارکنان بخش انبارها و سالنهای تولیدی کارخانجات نیز بایستی با نحوه کار و استفاده از دستگاه بارکد خوان آشنایی کامل داشته باشند. بهلطف کارکرد الکترونیکی و کاهش دخالت نیروی انسانی در محاسبه قیمتها و شمارش اقلام، وجود این تجهیزات امروزه به افزایش دقت و البته سرعت کار کمک ویژهای نموده است.
دستگاه بارکدخوان چگونه کار میکند؟
شرکتهای صنعتی باتوجه به نیاز روز، به طراحی و تولید مدلهای مختلفی از این تجهیزات اقدام نمودهاند. البته چه مدل دستگاهتان بصورت قلمی و لیزری باشد و چه دارای مدلهای سیسیدی و چندوجهی باشید؛
همواره یک سوال مشترک برای کاربران بوجود میآید: دستگاه بارکدخوان چگونه کار میکند؟
درپاسخ به طریقه استفاده از دستگاه بارکدخوان، بهبیان ساده کافیست که دستگاه موردنظر را بر روی صفحه بارکدهای خطی یا 2بعدی محصولات قرار دهید. بلافاصله پرتوی قرمز رنگی از بخش منبع نور این تجهیزات ساطع میشود. حسگر نوری تعبیهشده، پرتوی منعکس شده را دریافت نموده و بلافاصله یک سیگنال آنالوگ را ایجاد میکند. حال بخش اکسچنجر (مبدل) دستگاه بارکدخوان دست به کار شده و سیگنال آنالوگ را به حالت دیجیتال تغییر میدهد. در مرحلهی بعد، دیکودر دستگاه به آنالیز سیگنال دیجیتال میپردازد و چنانچه دیتاهای دریافتی از صفحه BARCODE محصول قابل قبول باشد، دستور تأیید نهایی را صادر میکند.
سپس دیکودر اطلاعات خوانش شدهی محصول را ابتدا در قالب کد ASCII در میآورد که برای انتقال اطلاعات به رایانه واجب است. رمزگشاینده یا همان دیکودر، درادامه این اطلاعات را به فرمتی که برای خوانش کامپیوتری مناسب باشد، تبدیل مینماید. حالا شما تمامی اطلاعات محصول را در رایانهی متصل به بارکدخوان خود در اختیار خواهید داشت. اگرچه ممکنست بر اساس توضیحات دادهشده، تصور کنید که طریقه استفاده از دستگاه بارکد خوان بسیار پیچیده است. اما بایستی بدانید که تمامی فرآیندهای فوق، تنها در کسری از ثانیه و بهسادگی انجام میشود.
پیش از آگاهی از طریقه استفاده از بارکد خوان، بایستی بدانید که این تجهیزات چگونه به کامپیوتر متصل میشوند.
برای این منظور، ابتدا بایستی بدانید که دستگاه موردنظر دارای سیم یا بصورت بیسیم (وایرلس) است.
ما در این بخش، به بررسی هر دو روش اتصال دستگاه بارکدخوان به کامپیوتر و نحوه راه اندازی آنها خواهیم پرداخت:
- سیستمهای دارای سیم:
جهت اتصال اسکنرهای بارکد دارای سیم به کامپیوتر، ابتدا کابل برق را به دستگاه پوز (کارتخوان) وصل نمایید. سپس 1 یا 2 کابل انتقال اطلاعات (بسته به نوع دستگاه) را به پورت USB رایانه متصل کنید. پس از این امر، بوسیلهی دیسک اختصاصی موجود در جعبه، به نصب نرمافزار رابط در کامپیوتر اقدام نمایید. درپی اتمام فرآیند نصب، رایانه بطور اتومات دستگاههای پوز و بارکدخوان را خواهد شناخت و فرآیند راه اندازی تکمیل میگردد.
- اتصال بارکدخوان بی سیم به رایانه:
سیستمهای اسکنر بارکد وایرلس (بیسیم) بدلیل سهولت کاری، امروزه شدیداَ جای پای خود را در انواع سیستمهای فروشگاهی و انبار مستحکم نمودهاند.
انواع دستگاه بارکدخوان وایرلس شامل 2 بخش: 1. پایه 2. تفنگی میباشند.
بدین ترتیب که پایه این تجهیزات به رایانه اتصال مییابد و تجهیزات تفنگی روی پایه قرار میگیرند و مبتنی بر اتصال به سیستم وایرلس، کار میکنند. برای اتصال صحیح، ابتدا لازم است که درپوش زیر پایه را باز نموده و سیمهای مربوطه را در محل اتصال خود قرار دهید. سپس با وصل کردن آداپتور برق، به سراغ دفترچه راهنما بروید تا نحوه هماهنگسازی پایه با کامپیوتر را بیاموزید. نهایتاَ تفنگی را روی پایه قرار میدهید تا دیتاهای تنظیم شدهی جدید، برای تفنگی نیز اعمال شوند.
بطورکلی طریقه استفاده از دستگاه بارکدخوان وایرلس بسیار راحتتر است. چراکه بخش تفنگی دستگاه را بمنظور اسکن محصولات، به سادگی میتوانید به هر نقطه که بخواهید انتقال دهید.
انواع دستگاه بارکدخوان برای استفاده در فروشگاه ها
فارغ از باسیم یا بدون سیم بودن این تجهیزات، اسکنرهای بارکد بلحاظ مکانیزم کارکردی نیز دارای مدلهای زیرمجموعهای متنوعی هستند که طریقه استفاده از دستگاه بارکد خوان را دستخوش تغییراتی میکند.
درهمین زمینه انواع دستگاه بارکدخوان در قالب مدلهای زیر دستهبندی میشوند:
- قلمی
- اسکنر بارکد لیزری
- بارکدخوانهای CCD
- سیستمهای چند پرتویی
- مدلهای دوربین دار
طریقه استفاده از بارکد خوان قلمی
نوک قلم این تجهیزات، از یک فوتودیود حساس به پرتوهای نوری بهره میبرد. بنابراین کافیست برای اسکن محصولات، نوک قلم را خیلی آهسته بر روی صفحه میلهای بارکدهای محصولات جهتدهی کنید تا خوانش کامل اطلاعات صورت پذیرد. قلم دستگاه بارکدخوان مدل قلمی، نور منعکسشده را بسته به ابعاد و رنگ خطوط آنالیز میکند. نکتهی مورد اهمیت اینجاست که بدلیل آنکه نور قرمز فقط از نوک قلم بیرون میآید، شما باید صفحه BARCODE محصول را دقیقاَ از روبروی سوراخ تابش نور دستگاه بارکد خوان قلمی، بهآهستگی جابجا کنید.
اسکنر بارکد CCD
از جمله مدلهای رایجیست که مجهز به یکسری سنسور اندازهگیری پرتوهای نور هستند و سایز این حسگرها بسیار کوچک میباشد. طریقه استفاده از دستگاه بارکدخوان CCD بگونهایست که حسگرهای موردنظر باید کاملاَ مستقیم بر روی صفحه BARCODE قرار گیرند. نهایتاَ براساس پرتوهای منعکسشده و با آنالیز نور فضا، عملیات خوانش اطلاعات محصول صورت میپذیرد. سرعت اسکن این اسکنرهای بارکد بسیار قابل قبول است.
نحوه کار دستگاه بارکدخوان لیزری
اشتباهات متعدد و ایرادهای خوانشی زیاد اسکنرهای قلمی، سازندگان صنعتی را بر آن داشت که به سراغ طراحی و تولید دستگاه بارکدخوان لیزری بروند. نحوه استفاده از دستگاه بارکد خوان لیزری و کارکرد دقیق آن، از دو جهت موردتوجه قرار گرفته است. اول آنکه تمامی سطح صفحه barcode محصول را به دقت خوانش میکنند. و دوم آنکه پرتوهای نوری انعکاس یافته را با حساسیت بسیار بیشتری پردازش مینمایند.
طریقه استفاده از دستگاه بارکدخوان دوربیندار
بطورکلی طریقه استفاده از دستگاه بارکد خوان دوربین دار، تفاوت خاصی با مدلهای اسکنر CCD ندارد. یعنی نحوهی پردازش اطلاعات، بر پایهی همان روش سیسیدی خواهد بود. اما در اسکنرهای بارکد دوربین دار، خطوط حسگرهای ریز مدلهای پیشین، جای خود را به یک دوربین ضبط فیلم دادهاند که دارای ردیفهای خطی منظم با تعداد حسگرهای بیشتر میباشد.
اسکنر بارکد چند پرتویی
شاید بتوان لقب جذابترین و باکیفیتترین اسکنرهای بارکد را به دستگاههای چند پرتویی (چند وجهی) اعطا نمود.
چرا که در هنگام فراگیری طریقه استفاده از دستگاه بارکد خوان چند پرتویی، درمییابید که:
- آنها میتوانند از فاصلهی نسبتاَ بیشتری به اسکن صفحههای سیاه و سفید بارکد محصولات بپردازند.
- دقت پردازش پرتوهای نور منعکسشده، در این تجهیزات به مراتب بیشتر است.
- ضمن اینکه دستگاه بارکدخوان چند وجهی برای خوانش و پردازش بارکدها، به هر دو شیوهی جهت یابی لاینهای منحنی و مستقیم طراحی و تجهیز شده است. این درحالیست که مدلهای قلمی/و لیزری، تنها قادر به خوانش اطلاعات تک میلهای (تکخطی) میباشند!
اجزای تشکیل دهنده دستگاه بارکدخوان
درک دقیق مکانیزم عملکردی و طریقه استفاده از دستگاه کارتخوان، بدون اطلاع از اجزای تشکیل دهندهی آن تقریباَ غیرممکن خواهد بود.
فلذا بایستی اشاره داشت که یک دستگاه کارتخوان از قطعات و بخشهای زیر تشکیل یافته است:
- منبع پرتوهای نور:
منبعی که از آن نور قرمز برای خوانش بارکدها ساطع شود، میتواند بسته به مدل دستگاه بسیار متفاوت باشد. چنانکه استفاده از دیودهای تک پرتویی، برای سیستمهای قدیمی (همانند مدلهای قلمی) بسیار رایج بود. بعدها منابع نور لیزری نیز بکار گرفته شدند. مزیت اصلی پرتوهای نور لیزری قرمز رنگ، اینست که بازهی عملکردی موفقتر و گستردهتری نسبت به سیستمهای نوری یک و چند پرتویی دارند. نهایتاَ سیستمهای چندپرتویی نیز بعنوان فناوری جدید انواع اسکنر بارکد، مورد استفاده قرار گرفتند. سیستمهای خوانش چندپرتویی، با تابش پرتوی نور چندوجهی به تمام خطوط بارکد، عملیات خوانش اطلاعات محصول را با سرعت و دقت بیشتری همراه کردند. - حسگرها :
حسگر یا سنسور دستگاه، عملیات اسکن محصولات را بر اساس انعکاس نورها به پایان میرساند. سپس پالسهای نوری را در قالب سیگنالهای آنالوگ به مبدل ارسال میکند. - مبدل بارکدخوان:
ابتدا سیگنالهای آنالوگ را به سیگنالهای الکتریکی یا همان دیجیتال تبدیل میکند. در گام بعد، سیگنالهای دیجیتالی تولیدشده توسط مبدل به بخش دیکودر انتقال داده میشود.
• دیکودر:
رمزگشایی از سیگنال دیجیتال، آنالیز بارکد و تأیید اطلاعات آن و تغییر فرمت دادهها برای خوانش در کامپیوتر، از مهمترین ویژگیهای کارکردی دیکودر بشمار میرود. عملکرد دقیق و سریع دیکودر (Decoder)، بطور ویژهای در یادگیری آسان و بیدغدغهی طریقه استفاده از دستگاه بارکد خوان موثر خواهد بود.